حرکت به سوی دانش‌بنیان کردن فعالیت‌های صنعتی از مواردی است که در اقتصاد مقاومتی نیز به آن اشاره شده است.
در این میان بخش معدن که می‌تواند در رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی موثر باشد باید مورد توجه قرار گیرد. نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل مهم و تعیین‌کننده میزان بهره‌وری است که با ورود دانش فنی و دانش‌بنیان کردن این بخش می‌توان مباحث بسیاری همچون ارزش‌افزوده، صیانت و استفاده بهینه را مدیریت کرد.
تسلط بر دانش روز
به اعتقاد کارشناسان و فعالان این حوزه، حضور متخصصان و فعالان حوزه معدن در دوره‌های تخصصی و فراگرفتن دانش و توانمندی‌های فنی که همراه با فعالیت‌های اجرایی باشد، منجر به ارتقای بهره‌وری نیروی‌انسانی می‌شود. برقراری ارتباط با کشورهای صاحب دانش و فناوری یکی از راه‌هایی است که منجر به افزایش توانمندی فعالان معدنی می‌شود. معاون توسعه مدیریت، منابع و امور استان‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت به خبرنگار صمت درباره ارتقای سطح بهره‌وری نیروی‌انسانی در بخش معدن به ویژه مهندسان معدنی اینگونه پاسخ داد و گفت: معدن نیز مانند دیگر بخش‌های صنعتی نیازمند دانش روز است. با توجه به اینکه تغییر در فناوری‌ها به شکل روزانه و با سرعت بسیار بالایی در حال انجام است باید تدبیری برای دستیابی به آنها اندیشید زیرا با تجهیزات و فناوری‌های قدیمی نمی‌توان به سمت صنعتی شدن حرکت کرد.
به گفته محمدرضا فیاض، سود، اشتغال و بهره‌وری در کنار یکدیگر قرار دارند و مانند یک زنجیره، نیازمند دانش فنی روز دنیا هستند. اینکه فرض کنیم رشد و ارتقای بهره‌وری تنها با در اختیار گرفتن دانشمندان و متخصصان جهانی رشته‌های مرتبط با معدن میسر می‌شود، اشتباه است. بلکه باید متخصصان داخلی را به یادگیری رشته‌های مختلف و حضور در دوره‌های تخصصی ترغیب کرده و به این طریق، زمینه را برای افزایش بهره‌وری نیروی انسانی فراهم کنیم.
وی افزود: هم‌اکنون در بسیاری از کشورها این موضوع متداول شده که بعد از دریافت مدرک تحصیلی در یک رشته تخصصی همچون معدن، افراد به دنبال شرکت در دوره‌های مختلف رفته و با بالا بردن سطح دانش خود در زمینه‌های مختلف، کارآیی خود را افزایش دهند. در واقع رفتن به سراغ رشته‌های مورد علاقه و تخصصی می‌تواند به رشد معدنکاری کمک کند.
حضور در دوره‌های تخصصی و فنی
فیاض بر این باور است که در حوزه صنعت و معدن نیروهای‌انسانی نباید تنها به فکر گرفتن مدرک تحصیلی باشند بلکه باید در کنار یادگیری علوم پایه به دنبال حضور در دوره‌های تخصصی در موسسه‌های معتبر بروند. حال برای محقق شدن این موضوع، برگزاری دوره‌های کاربردی و تخصصی را در کشور می‌تواند راهکار مناسبی برای افزایش بهره‌وری نیروی‌انسانی باشد.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه گفت: همکاری با کشورهای مختلف و پیشرو در عرصه معدن و صنایع وابسته برای برگزاری دوره‌های آموزشی به بالا بردن سطح دانش فنی و ارتقای بهره‌وری نیروی انسانی کمک خواهد کرد. در این راه، به‌دست آوردن فناوری و روش‌های کشورهای صنعتی می‌تواند این امر را محقق کند.
فیاض آشنایی به دوره‌های تخصصی که درکشورهای پیشرو در عرصه معدن همچون استرالیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره کرد و گفت: برای اجرا و برگزاری دوره‌های تخصصی برای مهندسان معدنی، می‌توان از استادان خارجی دعوت به عمل آورد یا نسبت به بومی‌سازی آن در کشور اقدام کرد.
وی بر این باور است در ایران علاوه بر دانش‌آموختگان حرفه و رشته معدن و دانشگاه‌های تخصصی، سازمان‌های مختلفی همچون سازمان نظام مهندسی معدن ایران وجود دارند که می‌توان با همکاری آنها زمینه را برای بالا بردن سطح دانش فنی و ارتقای بهره‌وری نیروی‌انسانی فراهم کرد. در واقع زمانی می‌توان به نیروی انسانی و متخصص اعتماد کرد که در کنار گذراندن دوره‌های آموزشی و تئوری، از نزدیک با کار در معدن آشنا شده و آن را لمس کرده باشد.
به گفته وی ایجاد ارتباط با دانشگاه و معدن بسیار مهم است که در این میان می‌توان از نظام مهندسی معدن نیز کمک گرفت.
افزایش بهره‌وری ماشین‌آلات و نیروی انسانی
بسیاری از متخصصان حوزه معدن و صنایع معدنی تنها نیروی‌انسانی را عامل اصلی افزایش بهره‌وری می‌دانند. البته آنها معتقدند در کنار بالابردن سطح دانش فعالان معدنکار، باید تجهیزات و فناوری‌های موجود در معادن را ارتقا داد تا بهره‌وری و کارآیی نیروی‌انسانی نیز افزایش یابد.
مدیر کل نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره افزایش بهره‌وری نیروی‌انسانی در گفت‌وگو به صمت اظهار کرد: بهره‌وری را نمی‌تواند به یک بخش ویژه از معدن و عناصر وابسته به آن انجام شود؛ بلکه باید کل ساختار معدن از کارگران معدن گرفته تا مهندسان معدنی مد نظر قرار داد.
به گفته عباسعلی ایروانی در حوزه معدن زیرساخت‌ها تنها به نیروی انسانی محدود نمی‌شود و موارد بسیاری همچون ماشین‌آلات و تجهیزات و… را در بر می‌گیرد. حال اگر مجموعه موارد یاد شده در کنار یکدیگر افزایش بهره‌وری داشته باشند نتیجه آن افزایش بهره‌وری و کاهش قیمت تمام شده خواهد بود. وی بر این باور است که مجموعه تجهیزات و فناوری‌هایی که وسیله‌ای برای اجرای فعالیت‌های معدنی بوده و در اختیار نیروی‌انسانی قرار می‌گیرد، منجر به افزایش بهره‌وری می‌شود. کم شدن مدت زمان تولید بدون تغییر در میزان تولید یا افزایش مقدار تولید در مدت زمان مشخص که از کیفیت محصول نیز کاسته نشود، راهکارهایی برای افزایش بهره‌وری در حوزه معدن است.
مدیر کل نظارت بر امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ادامه گفت: مجموعه کارکنان، تجهیزات و فناوری‌ها باید در کنار یکدیگر رشد داشته باشند تا بهره‌وری در بخش‌های مختلف افزایش یابد. در واقع افزایش بهره‌وری نیروی انسانی در گرو ارتقای تجهیزات و فناوری‌هایی است که در اختیار فعالان معدنی قرار می‌گیرد. در این زمینه یکی از راهکارهایی که می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری تجهیزات و فناوری‌ها شود انتقال دانش فنی و فناوری از کشورهای صاحب فناوری است.
به گفته ایروانی، افزایش بهره‌وری در معادن، به نیروی‌انسانی وابسته است؛ زیرا این بخش با بکارگیری تجهیزات و فناوری‌ها، تولید در بخش معدن را رقم می‌زند؛ بنابراین باید برای افزایش بهره‌وری آموزش نیروی انسانی و تجربه به عنوان محور اصلی باشد و در مرحله بعد استفاده از فناوری‌ها و تجهیزات نوین به عنوان جایگزین تجهیزات مستهلک و قدیمی در نظر گرفته شوند.
منبع: گسترش صمت
